10 problemen waar alleen superrijken last van hebben.

10 PROBLEMEN WAAR ALLEEN SUPERRIJKEN LAST VAN HEBBEN

Een artikel in de Quote. Bart Maussen en ik zijn geïnterviewd. Dit is hun samenvatting. Geschreven door Henk Willem Smits

Quote:

Superrijken hebben andere problemen dan de man in de straat. Bart Maussen en Edward Koldewijn helpen met hun bedrijf Maussen Family Confidants ondernemende en vermogende families, BN’ers, politici en topbestuurders in het bedrijfsleven met het oplossen van die typische problemen van vermogenden. Hier de top 10 van problemen die ze het meest tegenkomen: te veel of geen vrienden, terminale verslavingen, niet over geld durven praten en incest.

Hier tien problemen die Maussen en Koldewijn het meest aantreffen bij superrijken:

10. Voorwaardelijke liefde:

Doet je kind het goed? Het kind van rijke ouders móét naar het gymnasium en het liefst cum laude afstuderen. Het gaat erom dat ze goed terecht komen. Er is een pad voor ze uitgestippeld dat ze dienen af te lopen. Als ze braaf luisteren verdienen zij de liefde en aandacht van hun ouders. Dat noemen wij voorwaardelijke liefde. Hierdoor ontwikkelen kinderen geen eigen koers. Ouders houden dan vaak van het talent van het kind maar niet van het kind zelf. Hierdoor hebben deze kinderen een lage eigenwaarde en maken zij nog wel eens de fout om die verlaagde eigenwaarde aan te vullen met het vermogen van hun ouders. Als een bankier later moet vertellen dat de waarde van de aandelenportefeuille daalt zegt de bankier in hun beleving: ‘Meneer of Mevrouw, u bent minder waard.’ Dit resulteert vaak in heftig emotionele reacties op relatief kleine verliezen.

9. Emotioneel eigendom van het familiebedrijf:

Veelal krijgen kinderen van DGA’s (directeur-groot aandeelhouders) minder liefde en aandacht. De ouders zijn aan het werk. Hierdoor betaalt het kind indirect mee aan het familiebedrijf. Ook al werkt het kind niet in het familiebedrijf en heeft het zelfs geen aandelen hierin, toch voelt het zich ook eigenaar van de onderneming. Als dit niet ter sprake komt op de onderhandelingstafel bij overnames of familieconflicten, dan ontstaat er juist vaak een groot conflict over iets geheel anders dat voor het kind het emotionele eigendom symboliseert.

8. Gebrek aan wilskracht:

Wilskracht is als een spier die getraind moet worden. Het gaat over het overwinnen van tegenslagen. Dat moet een kind leren. Ouders die alle obstakels voor het kind wegnemen en alles maar geven creëren een slappe spier. Het kind zal dus niet leren om zelf iets van zijn leven te maken.

7. Niet netjes om over geld te praten:

De familie praat in de opvoeding te weinig of niet over geld, want ze willen ‘gewoon blijven’. Ondertussen is het knap lastig om de situatie een beetje in de hand te houden als er bijvoorbeeld een erfenis van €30 miljoen wordt ontvangen. Hoe zoek je een betrouwbare financieel adviseur? Is je broer wel te vertrouwen? We hebben nooit gesproken over geld, hoe moet ik dat nu dan doen? Voordat je het weet lopen er advocaten in en uit omdat niemand in staat is om een goed gesprek met elkaar te voeren. In 50% van de overdrachten van vermogens van bijvoorbeeld €100 miljoen van de eerste naar de tweede generatie verdampt het merendeel van het geld door onderlinge ruzies in de familie. Hun kinderen, de derde generatie, zien er bijna niks meer van.

6. Gesloten rijen:

(Leden van) Rijke families kunnen zich schamen voor hun geld en liegen daar veel over. Als iemand naar hun dure horloge kijkt, zeggen ze dat het een erfstuk van hun opa is. Over een mooi, kostbaar schilderij durven ze niks te zeggen. Dat kan er toe leiden dat alles binnen de familie blijft en naar de buitenwereld een reputatie wordt opgehouden die is gevormd uit een web van leugens, wat weer tot allerhande problemen kan leiden. Een familie wordt een gesloten bastion, van mensen zonder vrienden die volledig afhankelijk zijn van andere familieleden. Kinderen mogen geen vriendjes meenemen van school, want dan zien ze misschien dat schilderij. Ook mogen vriendjes niet mee met vakantie. Want voordat je het weet staat je hebben en houden op Facebook.

5. Hiërarchische omgeving:

De verdiener, eigenaar van het bedrijf, is de baas, en omdat hij zoveel geld binnen haalt dient hij altijd met respect en dankbaarheid te worden behandeld. Een kind in zo’n gezin kan nooit chagrijnig zijn of zeggen: ‘vader, hier heb ik even geen zin’, of: ‘ik vind het niet leuk dat je zo doet tegen moeder’. Daardoor is er geen openheid in het gezin, en is de rest van de familie niet eerlijk tegen vader. De kostwinner krijgt zo nooit gezonde feedback vanuit zijn eigen gezin. Het gevolg is dat deze ondernemer zich machtig gaat voelen en grensoverschrijdend gedrag gaat vertonen. Incest komt helaas relatief veel voor bij ondernemende families.

4. Michael Jackson-syndroom:

Michael Jackson had thuis 56 mensen in dienst hebben om zijn leven te regelen. Werksters, tuinman, kokkinnen, kapper, woordvoerder, verplegers, financieel planners, meerdere PA’s. Dit soort rijken nemen steeds meer mensen aan om ‘ontzorgd’ te worden. Daardoor wordt iemand juist kwetsbaar. Als de privéjet wegens een defect aan de grond blijft staan en ze moeten een lijnvlucht nemen, dan moet de PA toch maar mee omdat zo iemand niet weet hoe dat werkt met lijnvluchten. Moet de kapitein van het jacht na 10 jaar trouwe dienst ontslagen worden omdat hij niet goed genoeg is, dan durven ze dat niet zelf te doen, ze gaan geen confrontaties meer aan. Dit soort rijken doen op een bepaald moment niets zelf meer, ze veranderen in kasplantjes. Vaak worden zeer vermogende personen erg afhankelijk van alle ingehuurde mensen. Als Quote dan een stukje schrijft in de Quote 500, of de verbouwing van hun huis loopt niet goed, dan zijn ze compleet van slag. Goed relativeren kunnen ze niet meer, tegenslagen verwerken is heel moeilijk. Als het vermogen door een faillissement of mislukte belegging verdampt, gaan deze mensen bij wijze van spreken dood, want ze kunnen geen toiletpot schoonmaken of koken.

3. Afgeschoven verantwoordelijkheden:

Een rijke ondernemer geeft zijn vriend die een nieuw bedrijfje start een lening in ruil voor wat aandelen of een IOU. Het bedrijfje loopt niet goed, maar de eigenaar hoeft daar eigenlijk niks aan te doen, want zijn rijke vriend springt wel bij. Daar zijn het namelijk vrienden voor. Ondertussen komt de schoonfamilie in de villa naast deze vermogende ondernemer wonen, uiteraard ook betaald door de rijkaard. De hele familie maar ook de vriendenkring leeft van de vermogende man. Die moet daardoor maar blijven presteren om de kasstroom op gang te houden, wat een enorme prestatiedruk kan geven. Een bekend probleem dat veel onder topvoetballers en levensliedzangers voorkomt.

2. Paranoia:

Rijken kunnen last krijgen van onveiligheidsgevoelens die zo hevig worden dat ze zichzelf en hun kinderen volledig afsnijden van een sociaal leven. Als de 15-jarige dochter haar eerste vriendje krijgt, wordt een privédetective ingeschakeld. Dat kan de persoonlijke ontwikkeling van jongeren danig verstoren. Het maken van verkeerde keuzes hoort bij het leven, dat proberen te voorkomen kan iemands persoonlijkheid vertroebelen. Dat Prins Bernhard Edwin de Roy van Zuydewijn een rare snuiter vond, dat mag je vinden. Maar door zich er zo intensief mee te bemoeien, belemmerde hij de persoonlijke ontwikkeling van Margarita.

1.

Slechte feedback op slecht gedrag:

Als een niet-superrijke raar gedrag vertoont, zich niet aan afspraken houdt, of een verslaving blijkt te hebben, dan wordt dat gecorrigeerd door vrouw, kinderen, vrienden of werkgever en uiteindelijk door de bank. Wanneer geld geen rol speelt, kan een rijke dergelijke feedback naast zich neerleggen. Met vermogen is het gemakkelijker je omgeving van je af te houden. Veel mensen zijn afhankelijk geworden van het familiekapitaal van de partner. Zij moeten het extravagante gedrag van hun vermogende geliefde maar tolereren. Zo zal een ‘gold digger’ niet zo maar weglopen bij haar miljonair met losse handjes. Haar hele levensstijl en omgeving zal veranderen. Een drugsverslaving bij iemand met veel geld gaat vele malen verder dan bij een normaal iemand, die op een bepaald moment geen geld meer heeft om nog meer cocaïne te kopen. Niet zelden zijn verslaafden uit vermogende families bijna terminaal op het moment dat de familie uiteindelijk ingrijpt en hulp zoekt.

Maussen Family Confidants

'We zijn in 2005 met deze service begonnen,' vertelt Maussen. 'We startten met het begeleiden van BN’ers en later zijn we een abonneeservice begonnen voor topbestuurders die lijden onder ruzie, competentiestrijd in de board, burn-out, te weinig empathie, problemen thuis, dwangmatig handelen of een drank- of drugsverslaving. Cocaïne-, alcohol- en seksverslaving zijn veel voorkomende problemen onder vermogenden en topbestuurders.'

'Omdat geld geen rol speelt, komen deze mensen niet snel in financiële problemen door hun verslaving. Het komt vaak voor dat zij in psychische nood aankloppen omdat ze moeten kiezen tussen hun maîtresse en hun vrouw. En dat kunnen ze vaak niet. Wij worden dan ingeschakeld door het bedrijf, of de familie wordt voor deze problemen naar ons doorverwezen door het family-office of de vermogensbeheerder.’

Maussen werkt met een netwerk van psychologen, psychiaters, privéklinieken, mediators, juristen en bijvoorbeeld beveiligers om problemen discreet en buiten het oog van journalisten op te lossen. De meeste problemen bij vermogenden stammen uit hun jeugd en resulteren in familieruzies of een verstoord gezinsleven en/of sociaal leven.

Edward Koldewijn. Praktijk voor relatietherapie en mediation bij familieproblemen